W poprzednim artykule omówiłem wątpliwości, jakie pojawiają się u potencjalnych uczestników szkolenia z audytowania stron. Tym razem skupię się na drugim najczęściej wybieranym szkoleniu jakim jest audytowanie dokumentów. Atrakcyjność tego szkolenia bywa niedoceniana, gdyż w powszechnym przeświadczeniu każdy potrafi posługiwać się Wordem. Jednak tworzenie dostępnych dokumentów (m.in. w Wordzie) i ich audytowanie to dużo bardziej skomplikowane zagadnienie.
Szczegółowy program szkolenia z audytowania znajduje się pod linkiem: Audytowanie dokumentów cyfrowych w oparciu o standard WCAG (Web Content Accessibility Guidelines).
Jak zauważycie w programie każdy dzień poświęcony jest na inne narzędzie programu edycyjnego, kalkulacyjnego i prezentacyjnego od różnych producentów: Microsoft, LibreOffice oraz Google. Jest to niezbędne przede wszystkim dlatego, że samo wpisanie tekstu w wybrany program nie zapewni mu dostępności. Musimy odpowiednio tekst sformatować, dodać różne parametry, które w każdym z tych programów i u każdego producenta mogą znajdować się w innym miejscu w menu. Każde z omawianych narzędzi posiada automatyczne walidatory, które analizują dokument pod kątem dostępności, ale z założenia wielu błędów nie diagnozują. Dlatego tak ważna jest kompetencja poprawnego tworzenia i sprawdzania dokumentów – potrzebna jest wiedza i praktyka, możliwa do zdobycia w trakcie szkolenia z audytowania dokumentów.
Część wytycznych ze standardu WCAG2.1 będzie się tyczyła każdego programu czy też nawet strony internetowej jedynie od producenta może różnić się miejsce ich wyboru. Inne będą zależne od danego programu np.:
- Narzędzia edycyjne: tytuł pliku, język, nagłówki i ich modyfikacja, brak podwójnych spacji, zbędnych enterów, prawidłowo stworzone listy, linki itp.
- Narzędzia do prezentacji: wybór wzorca slajdu, odpowiednie kontrasty na całym slajdzie, tytuł każdego slajdu, przejścia animacyjne, kolejność odczytywania
- Narzędzie do kalkulacji: usunięcie pustych arkuszy, zaczynanie tabeli od A1 chyba, że tam znajduje się opis tabeli, tabele posiadające nagłówki i stworzone za pomocą narzędzia (a nie zaznaczenia części obszaru) itp.
Ww. lista podstawowych elementów, które trzeba stosować podczas tworzenia dostępnych dokumentów często wydaje się dość prosta – dopóki nie stajemy przed zadaniem samodzielnego przygotowania takiego dokumentu. Dlatego też cenne są praktyczne zajęcia, na których możemy zweryfikować, czy potrafimy to zrobić.
Z doświadczenia audytorskiego wiem, że przestawiane do analizy dokumenty, które według autorów są dostępne, wcale takie nie są. Standardowo pojawiającymi się błędami są np. nagłówki, które w stylu mają ustawioną złą czcionkę, wielkość i kolor, a prawidłowy wizerunek został wprowadzony ręcznie. Takie działanie jest nieprawidłowe, ponieważ dodając nowy nagłówek musimy znów modyfikować go ręcznie itd. Takich błędów pojawia się dużo więcej i często tkwią w szczegółach.
Wskazany powyżej podstawowy zakres umiejętności tworzenia dostępnych dokumentów powinien zostać uzupełniony o tworzenie formularzy, checkboxów, skomplikowanych tabel, wykresów itp. oraz konwersji tego do formatu PDF.
Sięgając do doświadczeń sprzed kilku lat w zakresie audytowania stron zarówno różnych urzędów, ngo jak i firm, w trakcie których weryfikowałem także dostępność zamieszczonych tam dokumentów, nie znalazłem żadnego opracowanego poprawnie. Sytuacja w tym zakresie w ostatnich 2-3 latach poprawiła (niedostępnych było ok 90% analizowanych przeze mnie dokumentów). Nadal jednak jest to wynik daleki od pożądanego. Dlatego uważam, że to szkolenie ma szczególnie istotną wartość merytoryczną i udział w nim może realnie przełożyć się na zdolność uczestników do aktywnego udziału w kształtowaniu dostępnej przestrzeni cyfrowej.